Ecologisch onderzoek uitvoeren? Zo gaat het stap voor stap
Sta je voor een verduurzamingsopgave en wil je een woning isoleren? Of ga je (ver)bouwen of slopen? Dan kan het zijn dat beschermde planten, dieren of hun verblijfplaatsen worden verstoord of zelfs vernietigd. En dat is in strijd met de Omgevingswet. Om dat te voorkomen is een ecologisch onderzoek nodig. Maar wat houdt dat precies? Wanneer is het verplicht en wat kun je verwachten?
Wanneer is een ecologisch onderzoek verplicht?
Een ecologisch onderzoek is verplicht bij alle activiteiten die mogelijk invloed kunnen hebben op bepaalde plant- en diersoorten. Denk aan activiteiten zoals (ver)bouwen, verduurzamen, slopen, aanleggen, kappen en andere ruimtelijke ingrepen. Dit is vastgelegd in het besluit activiteiten leefomgeving binnen de Omgevingswet.
Om een omgevingsvergunning te kunnen aanvragen is een quickscan flora en fauna en verder aanvullend soorten onderzoek verplicht. Voer je zonder vergunning toch werkzaamheden uit? Dan loop je risico dat verblijfplaatsen worden verstoord of vernietigd en dat is strafbaar. Dit kan leiden tot forse boetes of zelfs stillegging van het project.
Wat is een quickscan flora en fauna (omgevingsscan)?
Een quickscan flora en fauna, ook wel omgevingsscan genoemd, is een kort, verkennend onderzoek dat inzicht geeft in welke plant- en dierensoorten er in een bepaald gebied (kunnen) voorkomen. Het doel van deze scan is om te bepalen of een plan of project voldoet aan de regels uit de Omgevingswet.
Een quickscan flora en fauna bestaat uit:
- Bureaustudie: aan de hand van de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF) een analyse om te verkennen welke soorten er de afgelopen 5 jaar in het plangebied waargenomen zijn.
- Veldwerkbezoek: Een gebouw of gebied beoordelen op mogelijke verblijfplaatsen van soorten die naar boven zijn gekomen in de bureaustudie. Dit vraagt om inzicht in het leefgebied of leefomgeving (habitat) van de soorten.
- Analyse en conclusie: Analyse van de bureaustudie, het veldwerk en de voorgenomen werkzaamheden om te bepalen wat de vervolgstappen zijn.
Conclusies die uit de quickscan kunnen volgen:
- Geen potentie: de (verduurzamings)werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd.
- Potentie: er is een ecologisch werkprotocol (EWP) nodig.
- Potentie: aanvullend (soorten)onderzoek is vereist.
Bij geen potentie kun je dus gewoon de werkzaamheden uitvoeren. Is er wel potentie voor bepaalde soorten? Dan moeten er vervolgstappen genomen worden. Bij Smit Groenadvies voeren we een quickscan flora en fauna uit en begeleiden we je volledig in het vervolgproces.
Aanvullend ecologisch (soorten)onderzoek
Blijkt uit de omgevingsscan dat er potentie is voor bepaalde soorten, dan volgt het advies om een aanvullend onderzoek uit te voeren.
Het aanvullend onderzoek bestaat uit:
- Veldwerkzaamheden: volgens vastgelegde periodes, tijdstippen en inzet die in de kennisdocumenten en protocollen staan.
- Waarnemingen: hoofdzakelijk veldwerk waarbij gekeken wordt naar de aan- of afwezigheid van soorten als de vleermuis, gierzwaluw, huismus en overige broedvogels. Afhankelijk van potentie en locatie, wordt er ook gekeken naar (kleine) marterachtigen, roofvogels, rugstreeppad en uilen.
- Dataverwerking: invoeren van de geconstateerde soorten in het GIS-systeem op basis van soort, locatie, tijdstip, gedrag, geluidsopname en weersomstandigheden.
- Rapportage: opstellen van een uitgebreid verslag met bevindingen na de afronding van het veldwerkseizoen
Conclusies kunnen zijn:
- Geen soorten aangetroffen: (verduurzamings)werkzaamheden kunnen doorgaan
- Soorten aangetroffen:
- Opstellen ecologisch werkprotocol
- Opstellen activiteitenplan en aanvragen van de omgevingsvergunning
- Opstellen van een mitigatie- en compensatieplan om tijdelijke verblijfplaatsen te creëren.
Wat is een Ecologisch werkprotocol (EWP)
Een Ecologisch Werkprotocol (EWP) beschrijft hoe de (verduurzamings)werkzaamheden uitgevoerd moeten worden in relatie tot de aanwezige soorten, en hoe de verstoring kan worden voorkomen of beperkt.
Dit protocol wordt opgesteld wanneer de werkzaamheden zodanig zijn dat er geen vernietiging van soorten plaatsvindt, maar mogelijk wel tijdelijke verstoring.
Bij projecten van grote omvang biedt Smit Groenadvies ook de ecologische begeleiding aan. Dan komen wij periodiek langs om te kijken of de aannemer zich aan de afspraken houdt. Ook kunnen wij op verzoek ingeschakeld worden voor calamiteiten of onverwachts aantreffen van soorten.
Omgevingsvergunning flora en fauna
Als uit het aanvullend (soorten)onderzoek blijkt dat er daadwerkelijk beschermde soorten aanwezig zijn, is de kans groot dat deze verstoord worden of dat hun verblijfplaatsen worden aangetast. Omdat dit in strijd is met de Omgevingswet, is er in dat geval toestemming nodig in de vorm van een omgevingsvergunning flora en fauna.
Om de vergunning aan te vragen wordt een activiteitenplan opgesteld met onder meer:
- De aard, omvang en planning van de werkzaamheden
- De potenties van het gebouw of gebied
- De aangetroffen soorten
- De verwachte gevolgen voor deze soorten
- De manier waarop mitigatie en compensatie plaatsvinden
Het activiteitenplan vormt een essentieel onderdeel van de vergunningsaanvraag en zorgt ervoor dat de uitvoering in lijn blijft met de Omgevingswet.
Compenserende en mitigerende maatregelen
Om te zorgen dat beschermde soorten geen nadelige gevolgen ondervinden van de werkzaamheden worden er compenserende en mitigerende maatregelen genomen.
Mitigeren betekent dat soorten feitelijk worden verplaatst.
Compenseren houdt in dat verloren verblijfplaatsen elders opnieuw worden gecreëerd.
Bij het nemen van deze maatregelen geldt het volgende:
- Er worden voldoende tijdelijke nestkasten aangebracht (bijvoorbeeld 1 vleermuisverblijf wordt gecompenseerd met 4 vleermuiskasten)
- Tijdelijke nestkasten worden binnen een straal van 200 meter van het plangebied geplaatst
- De gebouwen waarop de tijdelijke nestkasten worden geplaatst, zijn bij voorkeur in eigendom van de corporatie. (Of toestemming vragen aan de eigenaren)
- De tijdelijke nestkasten moeten minimaal drie maanden blijven hangen binnen de gunstige periode
- Na het verkrijgen van de omgevingsvergunning moet het te verduurzamen pand ‘natuurvrij’ worden gemaakt, vóórdat de werkzaamheden starten.
- Vóór aanvang van de werkzaamheden wordt gecontroleerd of het pand daadwerkelijk natuurvrij is.
Door deze maatregelen worden de negatieve effecten van de werkzaamheden zoveel mogelijk beperkt en blijft de ecologische waarde van het gebied behouden.
Ecologisch onderzoek nodig? Onze ecologen adviseren je graag!
Heb je een ecologisch onderzoek, quickscan flora en fauna of aanvullend soortenonderzoek nodig? Onze ecologen helpen je graag verder met deskundig advies van de eerste scan, de aanvraag van de omgevingsvergunning tot begeleiding van de werkzaamheden. Neem gerust contact op!
Veelgestelde vragen
Wat doet een ecoloog?
Is een ecologisch onderzoek altijd verplicht?
Wat is de Wet natuurbescherming (onderdeel omgevingswet)
Wat is “natuurvrij” maken?
Wat is het doel van een ecologisch werkprotocol (EWP)?
Wat als er tijdens het onderzoek beschermde soorten worden gevonden?
Overig actueel
Ecologisch onderzoek uitvoeren? Zo gaat het stap voor stap
Sta je voor een verduurzamingsopgave en wil je een woning isoleren? Of ga je (ver)bouwen of slopen? Dan kan het zijn dat beschermde planten, dieren of hun verblijfplaatsen worden verstoord of zelfs vernietigd. En dat is in strijd met de Omgevingswet. Om dat te voorkomen is een ecologisch onderzoek nodig. Maar wat houdt dat precies? Wanneer is het verplicht en wat kun je verwachten?
